REAKTİF ARTRİT

Tipik olarak genç erişkinleri etkileyen nadir bir hastalıktır.

İki önemli özelliği vardır;

·         Öncü bir enfeksiyon ile reaktif artrit arasında birkaç günden birkaç haftaya kadar değişen bir süre olması,

·         Sıklıkla alt ekstremiteleri tutan ve zaman zaman Daktilit ve entezitle ilişkili olabilen tipik mono veya oligoartriküler artrit paterni

6 ayı geçen reaktif artrit daha ziyade kronik olarak tanımlanabilir.

Genel olarak en sık etken olan enfeksiyonun Chlamydia olduğu düşünülmektedir. Chlamydia enfeksiyonlu hastaların %4-8’inde artrit geliştiği tahmin edilmektedir.

Klinik

Genellikle başlangıçta bir diyare veya üretrit vardır. Enfeksiyonu takiben 1-4 hafta içerisinde gelişen asimetrik oligoartritle başvururlar. Semptomlar hastaların en az yarısında 6 hafta içerisinde geriler. Hastaların çoğunluğunda 1 yıl içerisinde ise 1 yılda gerilemiş olur.

Reaktif artritle ilşkili enterik bakteriler: salmonellalar, shigellalar (özellikle Shigella flexneri, ayrıca da Shigella dysenteriae ve Shigella sonnei), Yersinia (Yersinia enterocolitica 0:3 ve 0:9 Yersinia pseudotuberculosis), Campylobacter (özellikle Campylobacter jejuni), Clostridium difficile

Genital enfeksiyonda sık patojen Chlamydia trachomatis’tir.

Etken olarak bildirilmiş diğer patojenler  Chlamydia pneumoniae, Escherichia coli, Ureaplasma urealyticum ve Mycoplasma genitalium’dur.

Intravesical Bacillus Calmette-Guerin (BCG) tedavisi, reaktif artritin nadir bir sebebidir.

Artrit, genellikle alt ekstremiteleri tutsa da birçok hastada üst ekstremite tutulumu da vardır. Akut başlangıçlı oligoartiküler olarak bilinir ancak poliartiküler kiçik eklem tutulumu da bazı hastalarda olabilir. Daha az sıklıkla aksiyel artrit olabilir.

Entezit, görülme sıklığı %20-90 arasında değişmektedir.

Daktilit, Chlamydia sebepli reaktif artritlerde %40’lara kadar çıkmaktadır.

Bel ağrısı, sık bir semptom olsa da başlangıç semptomu olarak nadirdir.

Konjuktivit, anterior üveit, episklerit, keratit

Disüri, pelvik ağrı, üretrit, sevisit, prostatit, salpingoooforit, sistit

Mukozal ülserler

Kutanöz erüpsiyonlar ve keratoderma blenorajika, eritema nodosum gibi diğer cilt lezyonları

Psöriyazistekilere benzer tırnak lezyonları

Sirsinat balanit

Kalp bulguları: sık değildir. Kapak tutulumu, aort yetmezliği, perikardit (nadir)

 Tedavi

Eğer süren bir enfeksiyon varsa ya da cinsel partnerde de benzer enfeksiyon varsa antibiyotik tedavi yapılabilir. Bunun dışında çok anlamlı değildir.

Artrit için NSAİİ (indometazin, naproksen), intraartiküler veya sistemik glukokortikoidler,

Bunlara dirençli ise DMARD gündeme gelir. Sulfasalazin, MTX gibi nonbiyolojik DMARD’lara dirençli olgularda Anti-TNF (etanersept, inlifsimab) kullanılır.

SERONEGATİF SPONDİLOARTROPATİLERİN KLİNİĞİ-1

• Ankilosan spondilit (AS)
• Non-radyografik aksiyel SpA (nr-axSpA)
• Periferal SpA
• Psöriyatik artrit
• Crohn ve ülseratif kolitle ilşkili SpA
• Reaktif artrit
• Juvenil başlangıçlı SpA

Burada nispeten yeni olan kavram Non-radyografik aksiyel SpA (nr-axSpA) olarak göze çarpıyor. Ankilosan spondilitli hastalarda radyografik olarak sakroileit genellikle görülür. Aksiyel SpA’si olup da radyolojik olarak sakroileit gözlenmeyen ya da çok hafif gözlenen hastalar önceden undiferansiye SpA olarak adlandırılan grupta yer alırken, artık Non-radyografik aksiyel SpA (nr-axSpA) olarak adlandırılmaktadır.

Klinik

Bel ağrısı

Aksiyel SpA’si olan hastaların karakteristik olarak 3 aydan fazla süren bel ağrıları vardır. Birçoğunda bel ağrısı 45 yaşından önce başlar. Aksiyel SpA’li hastaların %70-80’inde inflamatuvar bel ağrısı gözlenir.

İnflamatuvar bel ağrısı: sinsi başlar, sıklıkla 40 yaşından önce başlar, hareketle azalır, dinlenmeyle artar.

İnflamatuvar bel ağrısının tek sebebi SpA değildir. Başka bel ağrısı nedenlerinde de %20-25 bulunabilir.

Ayrıca SpA’e bağlı bel ağrılarında NSAİİ’a iyi cevap alınır. NSAİİ’a yanıtın herhangi bir sebepten olan bel ağrılarına genelde iyidir. Ancak ilk 24-48 saatte belirgin iyileşme SpA için tipiktir.

SpA’ye bağlı bel ağrısı ağrının şeklinden ziyade omurgada yaptığı kısıtlılıkla karakterize edilir.

Periferal artrit

SpA’yle alakalı Periferal artrit daha çok alt ekstremiteleri, özellikle diz ve ayak bileğini tutar. Genellikle akut başlangıçlıdır ve şişlikle beraber olur.

Artrit genellikle asimetriktir ve 1-3 eklemi tutar.

Asimetrik oligoartritin SpA için sensitivitesi ve spesifitesi %41 ve %87’dir.

Entezit

SpA için rölatif olarak spesifiktir.  Genellikle şişlik ciddi ağrı ve hassasiyetle ilşkilidir.

Daktilit

Sadece parmaktaki eklemde şişlik oluşturan sinovitten farklı olarak daktilitte (sosis parmak), tüm parmak şişmiştir. Şişliğe bakarak ağrı ve hassasiyet çok daha hafif olabilir.

Daktilit SpA’lere spesifik değildir ve sifiliz, orak hücreli anemi, tbc ve tofüslü gutta da görülebilir.

İnflamatuvar göz hastalığı

Konjuktivit; tipik olarak nonpürülan ve geçicidir. Birkaç haftada semptomlar geriler.

Anteriyor üveit; ilk atak sıklıkla akut ve tek taraflı olabilir ve SpA’nin ilk bulgusu olabilir. Akut rekürren unilateral anteriyor üveitli hastaların %50’sinin altından SpA çıkmaktadır. Topikal tedaviye yanıt verse de %10 hastada kronik ve tedaviye dirençli görme kaybı gelişebilir.

Bağırsak mukozası inflamasyonu

Psöriasis

AS hastaların yaklaşık %10’unda psöriasis vardır. Psöriasisle beraber olan AS’li hastalarda Periferal eklem tutulumu daha sıktır ve hastalık psöriyasisle birlikte olmayan hastalara göre daha ağır geçme eğilimindedir.

Laboratuvar

Spesifik bir Laboratuvar testi yoktur.

HLA-B27

CRP ve ESR düzeyinde artma aksiyel SpA’li hastaların yaklaşık %35-50’sinde görülür. Artmış CRP ayrıca radyolojik progresyonun ve Anti-TNF tedaviye cevabın prediktörüdür.